admin Wielu z nas zna to uczucie: stoimy w sklepie, rozglądamy się, wybieramy tę jedną, wydawałoby się najszybszą kolejkę, a po chwili okazuje się, że znów trafiliśmy źle. Sąsiadnia linia posuwa się błyskawicznie, podczas gdy nasza utknęła w miejscu. Klient przed nami ma problem z kartą płatniczą, kasjerka szuka kodu do batonika, a system nagle się zawiesza. Dlaczego tak się dzieje? Czy to pech, fatum, czy może nasze własne decyzje prowadzą nas w pułapkę wiecznego czekania?
Psychologia ma na to wytłumaczenie. Ludzki mózg jest zaprogramowany, aby szukać wzorców i podejmować decyzje na podstawie ograniczonych informacji. Kiedy patrzymy na kilka kolejek, nasz umysł szybko analizuje dostępne dane: liczbę osób, ilość produktów w ich koszykach, a nawet wyraz twarzy kasjera. Niestety, te oceny są często złudne. Wybieramy kolejkę, która wydaje się najkrótsza, ale nie bierzemy pod uwagę niewidocznych czynników — ktoś może mieć skomplikowaną transakcję, dziecko w wózku się rozkrzyczy, albo osoba przed nami postanowi nagle zażądać zwrotu gotówki.
Co ciekawe, istnieje zjawisko znane jako „paradoks kolejek”. Mówi ono, że nawet jeśli wybierzemy losowo, istnieje duże prawdopodobieństwo, że trafimy na wolniejszą linię. Wynika to z prostego faktu: szybsze kolejki znikają szybciej, a te, które utknęły, pozostają na dłużej, przez co częściej je zauważamy. Gdybyśmy mogli zobaczyć wszystkie możliwe scenariusze, okazałoby się, że nasze „niefortunne” wybory nie są aż tak niefortunne — po prostu zapamiętujemy głównie te sytuacje, w których przegraliśmy.
Kolejnym czynnikiem jest nasza tendencja do skupiania się na negatywach. Jeśli pięć razy z rzędu wybierzemy szybką kolejkę, szybko o tym zapomnimy. Ale gdy raz utkniemy za klientem, który postanowił przeliczyć wszystkie monety w portfelu, ta sytuacja zapisze się w naszej pamięci na długo. To tzw. „efekt negatywności” — nasz mózg lepiej zapamiętuje nieprzyjemne doświadczenia niż te neutralne czy pozytywne. Dlatego wydaje nam się, że zawsze trafiamy na najgorszą możliwą opcję, chociaż statystycznie prawdopodobnie zdarza się to równie często, co innym.
Nawet nasza własna obecność w kolejce może wpływać na jej tempo. Często zdarza się, że gdy już się ustawimy, nagle wszystko zwalnia. To nie magia, tylko kolejna pułapka percepcji. Gdy stoimy w kolejce, zaczynamy analizować każdy szczegół — czy kasjerka jest zmęczona, czy klient przed nami ma dużo produktów, czy może ktoś właśnie zaczyna długą rozmowę przez telefon. W rzeczywistości te same opóźnienia dzieją się w innych liniach, ale ich nie widzimy, bo jesteśmy skupieni na własnej.
Czy można w ogóle wygrać w tej grze? Niektórzy próbują strategii, takich jak wybieranie kolejki z mniejszą liczbą produktów zamiast mniejszą liczbą osób. Inni celowo unikają kas z osobami starszymi, zakładając, że mogą pracować wolniej (co, nawiasem mówiąc, jest krzywdzącym stereotypem). Jednak prawda jest taka, że nie ma niezawodnej metody. Kolejki to systemy chaotyczne, w których nawet najmniejszy czynnik — np. awaria drukarki paragonów — może zniweczyć wszystkie nasze kalkulacje.
Być może więc najlepszym rozwiązaniem jest po prostu zaakceptować, że czasem się przegrywa. Zamiast frustrować się stojąc w miejscu, można wykorzystać ten czas na głębszy oddech, przemyślenie listy zakupów albo nawet krótką rozmowę z innymi klientami. W końcu życie to nie tylko wyścig — czasem warto zwolnić i przestać liczyć sekundy.
A jeśli naprawdę nie chcemy tracić czasu, zawsze pozostaje opcja zakupów przez internet. Ale to już zupełnie inna historia.
